Falso billete de 25 pesetas

Ainda que sucedeu en xuño de 1924, o xornal publicouno o 23 de xuño de 1926 na súa sección “En la Audiencia”, que saíu na cuarta páxina de “La Voz de Galicia” de ese día. O texto di así:

ARZÚA: En el mes de junio de 1924, Ramón Enjamio Pombo, vecino de Sendelle (Boimorto), entró en la talabarteria que Antonio Gómez Rodríguez, tiene establecida en la villa de Arzúa, con el fin de comprar un collar de cuero, compra que realizó por 6,50 pesetas, dando para el pago de dicha compra un billete del Banco de España de 25 pesetas que resultó falto, y recibiendo a cambio del mismo 18,50 pesetas.

Como autor de un delito de expedición de moneda falsa, solicitaba el fiscal Sr. Varela Radio, en sus conclusiones provisionales, la pena de tres años, seis meses y 21 días de presidio correccional, multa de 250 pesetas y pago de costas; pero ayer, después de recibidas las pruebas, retiró la acusación.

Defendió el letrado , Sr. Juega.

A Irmandade da Fala de Arzúa acude a I Asamblea nacionalista de Lugo

Na páxina 102 do libro “Vicente Risco no nacionalismo galego. 1.Das orixes á afirmación plena”, de Justo G. Beramendi (ISBN 8485738071, edicións do Cerne, Santiago, 1981), facilitase a lista de cidades e vilas nas que xurdiron Irmandades da Fala, e entre elas figura Arzúa. Segundo podemos ler nas páxinas seguintes, a Irmandade da Fala de Arzúa estivo representada na I Asamblea de Lugo (celebrada no teatro Lugo-Salón entre o 17 e o 18 de novembro de 1918).

A Irmandade da Fala de Arzúa da “febles sinais de vida”, polo que debemos supoñer que non foi moi activa.

Crime en Lema

Na páxina 2 do número 137 da “Gaceta de Galicia: Diario de Santiago. Decano de la prensa de Compostela”, publicado o 23 de xuño do ano 1900 publícouse unha nota que decía:

Por correo comunican de Arzúa nuevos detalles acerca del crimen perpetrado días pasados en la parroquia de Lema.

El agresor, que por lo visto ya tenía un plan preconcebido, había comprado una navaja de grandes dimensiones momentos antes de cometer el delito.

Al llegar cerca de la fuente llamada “Seca” se encontró con su convecino José León, habiéndole reclamado éste seis reales que aquél le adeuda, se suscitó entre ambos una disputa.

Entonces el agresor, sacando a relucir la navaja, le infirió una terrible puñalada en el vientre, dándose después a la fuga.

El agresor logró eludir la persecución de la benemérita, ignorándose su paradero.

Un aristócrata portugués compra unha gaita de Arzúa por 75 pesetas

Na “Gaceta de Galicia: Diario de Santiago” do 3 de agosto de 1899 recollese unha bonita anécdota que implica a un gaiteiro e a súa gaita, fabricada en Arzúa por un construtor famoso: Andrés Vázquez, máis coñecido polo nome de Carragoto, que é o nome da aldea na que naceu en Cardeiro. Este é o texto que publico a finais do século XIX o mencionado xornal:

Antonio González, el conocido gaitero que durante las fiestas del Apostol lució el traje típico del país, siendo objeto de atenciones en las fondas que recorrió, por parte de los forasteros, tuvo que ceder el instrumento que poseía y fuera construído por el famoso Carregoto de Arzúa, á un aristócrata portugués que le dió por él 75 pesetas, después de muchos e insistentes ruegos pues como quiera que tiene que asistir ahora en el verano á las romerías de las aldeas, ha tenida que encargar con mucha premura.

González estudió y trabajó el probe con suma constancia así que ejecuta en la gaita un repertorio variadísimo mereciendo elogios de cuantos le escuchan.

Muchos touristas que nos visitaron obtuvieron fotografías del grupo que forma con el tamborilero y hemos visto uno de los retratos que está perfectamente hecho.

A nuestro eminentísimo Prelado á quien saludó el popular gaiteiro González, le agradó muchísimo su manera de toca oyó con gusto diferentes piezas entre ellas la marcha real con que le saludó.

Mozos e mozas detidos por cencerrada

No diccionario da lingua española do ano 1729 definese a cencerrada como “… En los lugares cortos suelen los mozos las noches de los días festivos, andar haciendo ruido por las calles, y también cuando hay bodas de viejos o viudos, lo que llaman noche de cencerrada o ir a la cencerrada”. Este costume tamén o houbo en Arzúa, así por exemplo, o 12 de maio de 1898, no número 2247 do xornal “La idea moderna: diario democrático de Lugo” no apartado “De la región”, dase esta nova:

La guardia civil de Arzúa detuvo y denunció al juzgado del partido, a una porción de mozos y mozas que intentaron obsequiar con una cencerrada á un matrimonio un poco desigual que allí se celebró.

Dous nenos xogando queiman un palleiro

O xornal “La idea moderna: diario democrático de Lugo”, publicou no seu número 2.157, o 26 de xaneiro de 1898 unha nova que decía:

Jugando días pasados dos niños en Arzúa, uno de ellos llamado Manuel Bendaña López prendió fuego con un fósforo a un pajar en donde estaban hacinados unos 200 haces de paja y hierba seca.

Las pérdidas se calculan en 300 pesetas.

Recén casados apaleados

Na portada do número 2.431 do xornal “La Voz de Galicia” con data martes, 15 de outubro de 1889, na sección “Correo de Galicia” podemos ler:

Escriben de Arzúa que hace días un joven paisano, recien llegado de América, y que á su regreso habia contraido matrimonio con una linda muchacha de aquel partido judicial, fue cruelmente apaleado él y su consorte por un hombre, el cual habia sido padrino de la boda, y que pretendió robarle dinero para marchar a Buenos Aires, que le habia negado su apadrinado.

La negativa dió ocasión para que el matrimonio, que estaba en su luna de miel, fuese sorprendido por el cruel caco y fuese blanco de sus iras.

“Manos puercas” aparece morto na praza

O día 11 de setembro de 1889 na portada do xornal La Voz de Galicia púdose ler esta breve nova:

Nos dicen de Arzúa que en la madrugada de anteayer un sujeto conocido por el mote de Manos Puercas, apareció muerto en la plaza pública á consecuencia, según se dice, de un ataque producido por el abuso del alcohol.